Freya Vanadis Vrouwe van Wanen
Vindt rivaal in geen
Als eerste kiest Zij
Koene krijgers Voor Haar hoge hal
Völva vliegt Met valkenvleugels
Speelt het spinrok spel
Wijze Vrouwe Laat ons weten Wat Jouw wijsheid is Wat Jouw weten is Freya wijs de weg Freya is de oermoeder van de Vanir, Haar titel Vanadis wijst daar op. De Vanir - Wanen waren Goden van een waarschijnlijk ouder Godengeslacht, dan de Aesir – Asen die in de geschreven Noorse mythologie, onder leiding van Odin, de overhand hebben. Freya en Haar broer Freyr waren in de Vikingtijd de meest bekende en meest vereerde Wanen. Freyr bevorderde de vruchtbaarheid van het land en waarschijnlijk ook van dieren en mensen. Zijn beeld in de tempel van Upsala had een grote erecte penis. Tegenwoordig wordt Freya meestal een Godin van de liefde genoemd, maar in vroeger tijd stond Zij om heel andere kwaliteiten bekend. In de oude bronnen wordt Zij maar een keer in verband met Liefde genoemd. Zij zou van poëzie houden en dan speciaal liefdespoëzie.
Zij wordt ook nergens specifiek mooi genoemd, Ze wordt als groot en stralend beschreven. Stralend kan als mooi worden opgevat, maar bedenk hierbij dat bijvoorbeeld Holda letterlijk stralende betekent en dat Vrouwe Holda in de volksverhalen meestal als oude lelijke vrouw wordt beschreven. Groot en stralend lees ik als: indrukwekkend.
En indrukwekkend is Freya zeker. Zij heeft ook geen naam, Freya betekent Vrouwe en dat is een titel. Als voormoeder van de Wanen is Zij misschien wel de Oudste Godheid van Noord West Europa. Een magisch Oerwezen en een onvernietigbaar Oerwezen, Zo wordt Zij in ieder geval in de Voluspa beschreven. Dit zegt de zieneres over Haar: Ik herinner de eerste oorlog in het land Toen ze Gullveig staken met speren In Odin's hal verbrandden ze Haar Drie keer verbrandden ze Haar
Drie keer kwam Ze weer tot leven Steeds opnieuw, maar Ze leeft nog Heidi de Heldere noemden ze Haar
Waar Ze in de huizen kwam
De waar sprekende zieneres
Riep de geesten
Zij deed seiðr waar Ze kon Zij deed seiðr, speelde met geesten
Altijd was Zij de vreugde
Van moeilijke bruiden Voluspa 21-22
In de Voluspa wordt de geschiedenis van de wereld verteld en vers 21 gaat over de oorlog tussen de Wanen en de Asen die in een bestand eindigde, waarbij gijzelaars werden uitgewisseld. Zo kwamen Freya, Freyr en hun vader Njord bij de Asen wonen. In dit vers komt Freya naar voren als een wezen dat machtiger is dan de Asen, want Zij kunnen Haar onmogelijk doden. Het vers daarna gaat over Freya's toverkunsten, waarin Zij heel bedreven is. Odin kreeg zijn kennis van seiðr-magie van Haar! Ook in een ander opzicht staat Freya in feite boven Odin de Alvader. De krijgers die vallen op het slagveld gaan naar Odin's Walhalla. Maar niet allemaal. De helft van de gevallenen gaat naar Freya en Zij heeft eerste keus! Uit dit alles komt niet echt een beeld naar voren van een bevallige liefdesgodin, die alleen maar dol is op seks en sieraden.
Ik heb Freya – de Vrouwe leren kennen als een van de oudste Godinnen van deze wereld. Zij heeft in ieder geval heel veel kenmerken die met met de oudst bekende Godinnen overeen komen.
Haar 2 katten zijn in dit verband heel interessant. Doen deze niet denken aan de neolithische Dame van Çatalhuyuk, die op een troon zit, geflankeerd door twee katachtigen? En aan Cybele met Haar 2 leeuwen. Cybele werd vanuit Anatolië naar Rome gebracht als de Grote Moeder Godin. En dan haar mantel van valkenveren, waarmee gevlogen kan worden. Dit betekent dat Zij vleugels heeft, die Ze btw ook kan uitlenen. De oudste afbeeldingen van gevleugelde figuren komen uit Mesopotamië. Dit zijn altijd Goden en de Engelen uit de Bijbel en de Koran zijn hierop gebaseerd. Hiermee heeft Freya dus een link naar Inanna, Ishtar en ook een aantal oude Egyptische Godinnen. Ook de mythe van een oud Godengeslacht dat wordt verslagen door jongere Goden komt in veel andere culturen voor. Het gaat dan altijd om Goden uit de oertijd, het begin van de wereld, die plaats moeten maken voor Goden met een ander waardenstelsel. Vaak zijn deze mythen te verklaren met de verovering van het land door nieuwe stammen, met een andere cultuur dan de oude bewoners. Zoals de Indo Europeanen overal land hebben veroverd en veel culturele veranderingen hebben gebracht.
In India is dit verschil in cultuur nog steeds zichtbaar. In Zuid India, waar de Ariërs niet zijn gaan wonen, is de oude Godinnencultus bewaard gebleven. In Noord India is deze vervangen door een mythologie waarin mannelijke Goden de hoofdrol spelen. Net zoals in de oudste tempels in Anatolië en op Malta bijna alleen maar vrouwenbeeldjes zijn gevonden. En nog oudere kunst lijkt uitsluitend vrouwen af te beelden, Hierbij denk ik natuurlijk aan de vele 'venus' beeldjes. Ik denk dat de Wanen de Goden waren van de Noord Europeanen van voordat er nieuwe Germaanse stammen het land binnen trokken, die hun eigen Goden mee brachten. En vooral de oude cultus rond de Vrouwe en Haar broer, de Heer, bleef bestaan. Die was niet uit te roeien, zoals in Voluspa 21 wordt beschreven.
De Wanen waren Goden van de vruchtbaarheid. Moderne mensen vertalen dit in hun hoofd al snel naar leuke seks. Zo is Freya voor velen een seksgodin geworden. Gereduceerd tot een seksgodin, moet ik eigenlijk zeggen.
Natuurlijk hebben vruchtbaarheid en seks alles met elkaar te maken. Maar in vroeger tijden hoefde dat niet per se romantische, lustige seks te zijn. Veel huwelijken waren gearrangeerd en dienden alleen om bezittingen samen te voegen en om voor nageslacht te zorgen. Het belang van veel kinderen maken, kunnen wij niet meer begrijpen in deze tijd van uitstekende voeding en gezondheidszorg. Voor onze heidense voorouders lag dit heel anders. Veel mensen stierven jong, door oorlog en hongersnood. Heel veel baby's haalden hun eerste verjaardag niet. Tegenwoordig hebben we in Europa te maken met overbevolking. In vroeger tijden was het aanpezen om de bevolking niet te laten krimpen, om een familie niet te laten uitsterven.
De vruchtbaarheid van het land en het vee was vooral van onschatbaar belang. Een goede of slechte oogst was immers een kwestie van leven of dood. En vooral hiervoor werden de Wanen aangeroepen. Een beeld van Freyr werd bijvoorbeeld langs alle akkers gedragen. Ook de beoefenaars van seiðr, indirect allemaal leerlingen van Freya, konden hierbij een rol spelen. In de saga van Erik de Rode wordt verteld hoe de hulp van een Völva wordt ingeroepen bij een hongersnood. Er valt nog zoveel meer over de Vrouwe – Freya te vertellen. Hoe Reuzen door roeien en ruiten gaan om met Haar te kunnen trouwen bijvoorbeeld. Dit zou je kunnen zien als een wens om een heilig huwelijk aan te gaan met de Godin van het Land. Misschien dat Loki daarom in Lokasenna zegt dat Freya niet alleen met Goden maar ook met Elven en Dwergen slaapt? Een heilig huwelijk tussen een mannelijke leider en de Godin van het land, of Haar priesteres, verzekert de vruchtbaarheid van het land en het welzijn van het volk. Nee, Freya is geen sexy babe die van mooie sieraden houdt, Zij is een machtige oerkracht die het lot van Goden en mensen in Haar hand heeft. Heil Freya Heil Vanadis Heil Vrouwe Heil Zij Die Is